In de rubriek Vana Grimoire delen we tips en achtergrondinformatie over onder andere de heidense jaarfeesten, recepten, mythologieën, geschiedenis en andere wetenswaardigheden over onderwerpen die samenhangen met onze evenementen. Deze keer kijken we hoe we Valentijnsdag kunnen vieren, met een heidens tintje.
Is Valentijnsdag verbonden met het heidendom?
Naast de connectie met het Christendom, heeft Valentijnsdag nog meer overeenkomsten met allerlei paganistische festiviteiten.
Om vruchtbaarheid te vieren, hielden de Romeinen een festival voor de godin Juno op veertien februari. Op de ochtend van deze dag, schreven vrouwen hun naam op papier en stopten dat in een vaas. Mannen pakten een naam en de twee waren een stel voor die dag. Soms zelfs voor het hele komende jaar! Deze ‘liefdesloterij’ wordt vergeleken met de moderne valentijnskaart.
Het was een sensueel feest om de goden en godinnen tevreden te stellen zodat zij de mensen vruchtbaarheid gunnen. Na verloop van tijd werd het feest kuiser en werd de naaktheid en sensualiteit tijdens dit feest teruggedrongen. Dit zal ook in relatie hebben gestaan met de toetreding van het Christendom tot het Romeinse Rijk.
Een dag later, op vijftien februari vieren de Romeinen Lupercalia. Dit keer voor de Faunus, een god van vruchtbaarheid. Op deze dag gingen de mannen naar een plaats voor Lupercus, de wolf-god. Hier offerden zij een geit en maakten zij zwepen van de huid.
Hierin lijkt dit feest op het Keltische Imbolc, wat in het teken staat van de Keltische god Brighid. Zij is ook een godin van vruchtbaarheid. Zoals in de Vana Grimoire: Imbolc staat beschreven, maakten de Kelten ook zwepen van huid en renden daarmee door de stad. Iedereen die door een zweep geraakt werd zou geluk hebben in het leven.
Ondanks de link met Imbolc, dient Lupercalia ook als een reiniging van het feest op de veertiende.
Nog een heidense feestdag is Galenalia. Dit festival valt ook in deze periode en is ter ere van Minerva, de Romeinse godin van wijsheid. Desondanks is het vooral een Keltisch feest. Het staat in het teken van Minerva’s ideaal dat het beter is om vrijgezel te zijn dan samen te zijn met een nutteloze man. Bij Galenalia gingen vrouwen soms weken op pad, samen op reis, op zoek naar spirituele vernieuwing en wedergeboorte na oude relaties. Sommige Keltische tradities plaatsten bloemen op de graven van oude geliefdes. Het draaide hier dus om het beëindigen van een relatie in plaats van er een te beginnen.
In de vierde eeuw na Christus zocht paus Gelasius I naar een manier om met een heilige dag Valentinus te eren. Hij besloot de tradities van Galenalia te gebruiken voor een nieuwe feestdag: minervaletijns dag, dat daarna Gelentine’s dag werd genoemd. Tegenwoordig kennen we dit als Valentijnsdag.
Na deze conversie werd het uitmaken van relaties gezien als ketterij, en langzaam maar zeker werd Valentijnsdag een dag om de liefde te vieren. De paus gebruikte bijvoorbeeld het namen trekken van de Romeinen en maakte daar een loterij van voor de jongens. Hierbij trokken zij de naam van een Christelijke Heilige uit de vaas waarna zij een jaar lang in stijl van deze Heilige leven.
Een heidens Valentijnskado?
Wil je wel Valentijnsdag vieren, maar er toch een heidense draai aan geven? Er zijn verschillende kristallen, wierrook en planten gerelateerd aan de liefde en vruchtbaarheid.
- Een brief - Je kan je eigen kaart schrijven met een sigil, een magisch symbool, voor de bevordering van een relatie of vriendschap.
- Edelstenen - Rozenkwarts is dé liefdessteen. Daarnaast zijn maansteen en roze toermalijn ook goede stenen om in de buurt te hebben rond Valentijnsdag.
- Andere goden en godinnen te eren zijn bijvoorbeeld Aphrodite, Bast, Cupido, Freya en Freyr en Venus.
- Een lekkernij - Mocht je je (aanstaande) geliefde wat voedzamers willen geven dan chocolade, maak dan iets met aardbeien, kaneel, appel of tomaat.
- Een bos bloemen - In dat bosje bloemen kun je rozen, vergeet-me-nietjes, narcissen (voor dat beetje zelfliefde) of lavendel doen.
Door Dewi van Zeggelaar
